Er zijn spotprenten en er zijn spotprenten. In Nederland was er ooit een begenadigd tekenaar die het tekenen van spo(r)tprenten tot kunst verheven had. Op humoristische wijze tekende hij een cartoon over echt gebeurde voorvallen in de sport: een keeper die bij een uittrap een meeuw uit de lucht schoot, een schaatser die uitgleed over vogelpoep, een hardloper die 2 meter voor de finish zijn neus op het gravel van de sintelbaan legde of een wielrenner die met zijn kont in het prikkeldraad hing. Deze prenten wekten op zijn minst een glimlach.
Er is ook een andere categorie spotprenten, die van satire. Prenten uit deze categorie zijn niet om te lachen. Ze dienen een doel, namelijk het spotten over andersdenkenden op een shockerende, beledigende en vernietigende wijze om een bevolkingsgroep met de grond gelijk te maken. Een doelbewuste agressieve aktie om te provoceren.
Charlie Hebdo, een wegkwijnend links blaadje, dat zich tot doel heeft gesteld de samenleving satirisch weer te geven. Een beeld van tekenaars, die zijn blijven hangen in hun anarchistische studentenperiode, waarin zij een schoolkrantje vulden met bizarre tekeningen, valt bijna niet te onderdruken. Een tijdschrift dat tot tweemaal toe verboden werd in Frankrijk. Een blaadje dat in 2006 een van de tijdschriften in Europa was, die de spotprenten van Mohammed, die in het Deense Jyllands-Posten controverse hadden uitgelokt, opnieuw publiceerden. De toenmalige Franse president Jacques Chirac veroordeelde deze actie als „manifeste provocatie“.
Charlie Hebdo heeft dus een verleden als provocateur. Onder de noemer satire en achter een muur van het groot gedachtegoed van de vrijheid van meningsuiting worden mensen, die een andere mening hebben dan de linkse potloodprovo’s, tot op het bot beledigd. Je kon erop wachten dat dit hardleerse libertijnse blad weer zijn vingers zou branden… en de blaren zijn enorm!
Charlie Hebdo staat voor een absolute individuele vrijheid. Nu is daar op zich niks mee, maar in de huidige samenleving bestaat er geen absolute individuele vrijheid meer. Niet alleen de multi-culturele samenleving is hier een oorzaak van, maar ook diverse nationale (grond-)wetten en Europese verdragen hebben hieraan bijgedragen. Deze wirwar aan regels en voorschriften leiden ertoe dat niemand in Europa nog weet hoe een samenleving en zeker een multi-culturele samenleving zou moeten functioneren. Teveel Europese landen willen een stempel drukken op Europa en willen hun regels en denkwijzes aan andere landen opleggen.
Door dit voorbeeld te geven is het verklaarbaar dat inwoners uit etnische minderheden, die van buiten Europa komen, ook hun identiteit terug willen zien in Europa. In een multi-cultureel Europa zou dit moeten kunnen, maar in een Europa waar nationalistische en religieuze invloeden toch regelmatig de boventoon voeren, is dit lastig. Zeker als daar ook nog eens een paar tekenaars, die publiceren onder pseudoniemen, onder het mom van humor zich ermee gaan bemoeien. Waarom publiceren ze eigenlijk onder pseudoniemen? Zijn ze bang om op straat herkend te worden?
Een reactie kon niet uitblijven. Was deze nu niet gekomen, dan was die er wel gekomen vanuit een andere groepering. Ik praat de terroristische daden absoluut niet goed. Alle vormen van extremisme zijn verwerpelijk. Wat er is gebeurd komt de multi-culturele samenleving niet ten goede. De reactie vanuit het moslim-extremisme is natuurlijk buitenproportioneel. Het is een erg primitieve reactie. Een reactie die volledig uitgebannen moet worden. Zeker volgens de Europese multi-culturele samenleving die wij proberen na te streven. Vanwege een tekening, hoe beledigend dan ook, knal je niet de tekenaar en zijn collega’s af.
Zijn de potloodextremisten van Charlie Hebdo ook strafbaar? In feite zijn zij ook een soort extremisten. Iemand die kan tekenen en met een beetje gezond verstand maakt niet moedwillig spotprenten over religie voor een blaadje dat leeft van giften. En zeker niet om alleen te beledigen en te kwetsen. Iemand die spotprenten wil tekenen en in Parijs woont, kan toch gewoon op Montmartre gaan zitten en spotprenten van toeristen tekenen?
Als juridisch leek zou je zeggen dat volgens het Nederlands Wetboek van Strafrecht (artikel 137C en 147) en de Grondwet (Artikel 6 en 7) Charlie Hebdo in Nederland zo de gevangenis in zou kunnen. Volgens artikel 10 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens mag de vrijheid van meningsuiting alleen worden beperkt als deze beperking in een democratische samenleving noodzakelijk is in het belang van: de nationale veiligheid, territoriale integriteit, openbare veiligheid en het voorkomen van wanordelijkheden en strafbare feiten. Daarnaast moet deze beperking een legitiem doel dienen. Als juridisch leek zou je zeggen, gezien dit verdrag, dat het verbazingwekkend is dat Charlie Hebdo zijn potloodpuntje nog mocht slijpen.
Vrijheid van meningsuiting is geen vrijbrief om te beledigen. Vrijheid van meningsuiting is geen vrijbrief om de samenleving in brand te zetten. Wie anderen beledigt, verliest zelf geloofwaardigheid; het onbeheerste woord of tekening schiet zijn doel voorbij. Het werkt eerder averechts.
“Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet”. Een mooie uitspraak, die door de Charlies niet in overweging is genomen.
Je ne suis pas Charlie!
Ik zie, Ik zie 'Blog 