De scheids

“Klootzak, dat is geen overtreding. Voetbal is een mannensport!” of “Hé eikel, ga eens naar Specsavers!” Zomaar een paar eenvoudige opmerkingen die aan een scheidsrechter geadresseerd worden ieder weekend. Maar wat als de scheidsrechter hierop reageert met “Hé vadertje, heb je je zoon nu nog niet leren voetballen?”

Ooit vertelde een trainer mij: “Voetbal is oorlog!” Qua strijd, inzet en tactiek begrijp ik dit. Voetbal is een tactisch spelletje. Als je het spel ziet, is het prachtig. Als je het dan ook nog kan uitvoeren, is het helemaal schitterend. Ook een oorlog wordt tactisch benaderd door generaals, maar zelfs in een oorlog is er respect voor de tegenstander.

Respect, iets dat sommige ouders ontbeert. Ouders, die zelf waarschijnlijk nooit verder gekomen zijn dan Polderboys 9 op veld 8, interpreteren de uitspraak meestal anders. Voor hen is voetbal ook oorlog, maar dan op een guerrilla-achtige wijze. Vanaf minuut 1 is de scheids een soort NSB-er die vogelvrij verklaard is.

Zou het een soort onmacht zijn die over ouders neerdaalt bij het zien van 22 voetballende jongens of mannen. Onmacht over het moeten loslaten van hun jongens of onmacht over het niet kunnen beïnvloeden van het spel. Zou het een soort apengedrag zijn? Bij apen heb je alfamannetjes, die zittend op een rots ook allerlei geluiden en gebaren maken van “Kijk mij nu hier eens zitten!”

Zou het iets zijn van opgaan in de massa, hetgeen je ook ziet in voetbalstadions? Iemand roept iets vanuit een groep en denkt dan dat niemand weet wie er riep, alsof er geen camera’s zijn. Bij jeugdwedstrijden is het makkelijker! Er is altijd wel een alfa-aapje uit het publiek, die zichzelf na de wedstrijd al dan niet verbaal en al dan niet bewust verraadt.

Zouden ouders uit frustratie dit wangedrag vertonen. Frustratie ontstaan op het werk, thuis, in de maatschappij of frustratie dat hun zoon beter voetbal speelt dan zij ooit gedaan hebben? Zouden deze ouders bang zijn dat hun prinsje(s) een keer een wedstrijd verliezen?

Aan de scheidsrechter de “ondankbare” taak om het voetbalspel te leiden. Inderdaad tussen “ “, want het leiden van dit prachtige spel is leuk. Natuurlijk ziet deze spelleider niet alles, maar is dat de schuld van de scheids?

Er is één scheids, twee assistent-scheidsrechters, die bij wedstrijden lager dan de hoofdklasse senioren van de club zijn en dus nooit objectief zullen zijn, meestal 2 trainers, 22 spelers en zo’n 6 tot 10 reservespelers die allemaal beïnvloed worden door het gedrag van ouders. En dat alles op een veld van zo’n 100 bij 64 meter.

Ouders, wees blij dat er iemand is zoals een scheidsrechter. Iemand die van het voetbalspel houdt, iemand die het spel snapt, iemand die de spelregels kent en deze ook durft toe te passen, iemand die er voor zorgt dat de speler ‘s avonds gewoon weer thuis kan eten in plaats van in het ziekenhuis.

De bekerfinale

Een mooie voorjaarsdag… voor sommige jeugdvoetballers staat er een heuse bekerfinale op het programma. Lekker weer, mooie (kunst)grasvelden en een welwillende amateurvereniging die de finaledag wilde organiseren. 

KNVB scheidsrechters in plaats van clubscheidsrechters. Neutraal terrein in plaats van hun eigen veld. Met een heuse gehuurde spelersbus naar het organiserend dorp, ook al is het op fietsafstand… De zenuwen en adrenaline gieren al door de spelertjes heen.

Door een aantal ouders wordt de druk opgevoerd alsof het de Champions League finale betreft. Clubs als FC Bal op het dak, Polderboys en de Akkertrappers zijn tot de diverse finales bij de E en D-pupillen in de B-categorie doorgedrongen en spelen tegen echte stadsclubs als de Vinex Boys en Stationsbuurt. 

De spelertjes hebben het moeilijk. Op het veld en naast het veld. Op het veld met hun tegenstanders, naast het veld met hun ouders. Wat moeten ze nu? De trainer zegt links en pa zegt rechts. De scheids zegt overtreding en ma zegt dat het niks is. 

Emoties lopen hoog op. Spelertjes worden opgehitst door trainers met net iets teveel Constantinopel’s temperament. Op veld 2 wordt een E-spelertje van het veld gestuurd wegens een bewust veel te harde tackle, waarmee hij zijn tegenstander de wedstrijd uittrapte. De vlam in de pan! Coaches komen het veld in. De jeugdige scheidsrechter komt op zijn beslissing terug. Het lijkt wel of de jeugdige scheidsrechter eieren voor zijn geld kiest en de verbaal agressiefste trainers hun zin geeft. De ouders van de tegenstander gaan zich ermee bemoeien, maar de scheidsrechter kiest de kant van de agressiefsten en gaat de ouders uitleggen dat spelers bij E-pupillen niet van het veld gezonden kunnen worden… Tja, kennelijk kenden deze scheids en de trainers de regels niet. Dat is jammer… in een finale. 

Op veld 1 begint ondertussen de volgende wedstrijd. Twee aan elkaar gewaagde ploegen. Ouders lopen, ondertussen luidkeels hun stembanden testend, achter het hek mee met hun zoon of dochter die van achter naar voor loopt en weer terug… Zoon- of dochterlief gehoorzaamt en iedere brul van pa of ma volgt hij of zij op. Leuk voor de trainers… 

En weer… vanuit het niets de vlam in de pan. Een rode kaart, een aantal gele kaarten, trainers die aan de scheids om opheldering vragen. De KNVB scheids weet het duidelijk ook niet meer. Hij begon de wedstrijd goed en floot volgens het boekje… totdat hij een vrije trap liet nemen in plaats van het spel te hervatten een scheidsrechtersbal. Om deze fout te herstellen gaf hij en passant ook maar geen penalty. Tja, dan begint het gemarchandeer. Dan begint het gezeur langs de kant, dan begint het gezeur in het veld… helemaal vanuit het niets, was het dus niet bij deze 12-en 13-jarigen. 

Jammer! Huilende kinderen, gillende moeders en overspannen vaders… het had zo leuk kunnen zijn.

Eet smakelijk

Ja hoor, het is weer zover! Een mooie zonnige middag, een aangename temperatuur en tweeëntwintig spelers in het veld.

Goede ingrediënten voor een leuk voetbalmiddagje, zou je denken. Toch zijn er iedere keer mensen die denken dat ze voor de Champions League spelen, dat er miljoenen op het spel staan of gewoon dat de regels niet voor hen gelden. Spelers met een kort of helemaal geen lontje, toeschouwers die het niet zo nauw nemen. Met alle gevolgen van dien…

Ergens in een provinciestadje in Noord-Brabant wordt een derby gespeeld. Twee clubs uit dezelfde plaats zou een leuke wedstrijd moeten zijn. Na afloop van de wedstrijd wordt een speler voor de ogen van zijn zoontje in elkaar geslagen door een tegenspeler en zijn vader. Stoer joh! Waar gaat dit naar toe?

Tijdens “De week van de scheidsrechter” komt het Nederlands amateurvoetbal weer eens tot een dieptepunt. Een scheidsrechter wordt ordinair neergetrapt door iemand die denkt dat de edele “laws” niet voor hem gelden. Na commentaar op de leiding volgde zijn gele kaart. Vervolgens wordt hij door zijn medespelers van de crime scene weggehaald om vervolgens weer los te komen om nogmaals verhaal te gaan halen om het tafereel te beëindigen met een schop in de buik van de al op leeftijd zijnde scheids. Wat een feest… de week van de scheidsrechter.

De ene scheids viert de week met een doktersbezoek, de ander met een attentie of een taart van de thuisspelende club en weer een ander viert het uitbundig met vele kaarten. Bij een goed feestje horen immers kaarten…

Een leuk, goed bedoeld… maar kansloos initiatief. Er wordt niet geleerd van het verleden, er wordt niet geleerd van fouten, er wordt niet geleerd van misstanden en er wordt niet geleerd van schorsingen en uitsluitingen. Zolang er spelers zijn die het niet erg vinden om een kaart te pakken, zolang er scheidsrechters, al dan niet gediplomeerd, zijn die hun eigen regels hanteren, zolang er niet gehandhaafd wordt, zolang er niet meedogenloos gestraft wordt en zolang er geen eenduidig beleid komt om dit soort uitspattingen van de voetbalvelden te weren… zal het amateurvoetbal zo blijven. Wie is de volgende?

Eet smakelijk…

Blaasvoetbal…

Wat een vreemd zicht! Kan dit nog wel? Kunnen zij het nog wel? Wat zijn de voors en tegens om dit nog steeds toe te laten?   Het is een vreemd zicht, een opa in korte broek en scheidsrechtersshirt “rennend” tussen A, B of C-junioren op divisie, hoofdklasse of 1e klasseniveau. 

Soms de edele “laws” vertaald naar hun tijd: de jaren ’70 waar iedere aanvaller bang was voor types als Rinus Israël, keihard, meedogenloos en niet bang om met een doodschop aan de noodrem te trekken. De Coopertest of de piepjestest begin jaren ’80 al achter zich gelaten.

Rennend kan je het niet meer noemen. Het is meer een soort van dartelen, maar dan minder mooi dan ballerina’s doen. Het is meer een soort huppelen met stijve, niet meer naar het brein luisterende, spieren. Het hoofd wil wel, maar het lichaam niet meer.

Ooit in een ver verleden hun oranje badge gehaald om vervolgens te blijven hangen in de middencirkel bij het prestatief juniorenvoetbal. Soms geeft dit een hilarisch beeld, maar het wordt in het veld en op de tribune maar zelden gewaardeerd.

Het is een vreemd zicht, een scheidsrechter in een spijkerbroek, die overduidelijk de spelregels niet kent of in ieder geval niet hanteert en de regels die hem wel bekend zijn, zeker niet consequent hanteert. Het is vragen om “problemen” bij de voetbalspelende pubers en hun mondig publiek dat op de tribune bij een amateurclub veilig in de anonimiteit zit. Voor die leeftijdsklasse en misschien ook wel hun publiek, is duidelijkheid en consequent zijn juist belangrijk. De pubers en hun publiek kennen de regels of niet of ze kennen ze wel, maar gedragen zich er niet naar. Consequent zijn naar beide ploegen is dus belangrijk.

Onder het genot van een beker warm zwart vocht of, wanneer er later op de dag gespeeld wordt door hun kinderen, een beker gevuld met een goudgele alcoholische drank met schuimkraag, beginnen ouders, grootouders, broers, zussen, vrienden en bekenden te morren om vervolgens iedere beslissing van deze welwillende, maar niet echt kundige leidsman in twijfel te trekken. De discussies gaan langzaam over in joelen, spot en hoon.

Die scheidsrechters, velen zien deze categorie iedere week… Moeten deze scheidsrechters, de goede en conditioneel meekunnende daargelaten, niet tegen zichzelf in bescherming worden genomen? Is een voetbalspel waar niet meer gelopen hoeft te worden worden voor hen een optie?

Blaasvoetbal…

De teloorgang van het voetbal

“Eikel!” Ik herinner het me nog goed. Halverwege de jaren ’70 op één van mijn eerste voetbaltrainingen bij de mini-pupillen. De hedendaagse F’jes bestonden in die tijd nog niet. Een zesjarig teamgenootje gebruikte deze woorden tegen de trainer. Een jeugdtrainer, een volwassen man die in onze ogen toch al wel “oud” was. Terugrekenend blijkt deze man destijds jonger geweest te zijn dan ik nu ben. Een trainer die door de rest van het team op handen werd gedragen. Een trainer, die na zo’n veertig jaar, nog steeds herinnerd wordt door mijn oude teamgenoten en mijzelf.

Een man die veel van zijn vrije tijd op en rondom de groene mat doorbracht. Een man die zijn ziel en zaligheid had gelegd in het trainen van jonge talentvolle en minder talentvolle voetballers. De man was verbolgen, diep beledigd over deze woorden. Ruim 35 jaar liep deze man al op de voetbalvelden rond en dit had hij nog nooit meegemaakt.

Een imposante amateurcarrière had deze man achter de rug: als jeugdspeler, als speler van het eerste team, als jeugdtrainer, als scheidsrechter bij jeugd- en seniorenwedstrijden en als tekstschrijver van het clubblad bij een clubje ergens in de provincie. Van een onbeduidend wedstrijdje van Polderboys 9 wist deze man de lezer te boeien alsof het om een Europese wedstrijd ging. Misschien was hij ooit wel eens beledigd, maar in ieder geval nog niet door een jongetje van zes jaar oud, waarvan zijn vader net de zijwieltjes van zijn fiets had geschroefd.

Was dit een van de eerste incidenten op een voetbalveld? Er zullen zich zeker eerder incidenten hebben voorgedaan. Deze herinner ik mij echter als eerste, die ik live meemaakte.

Het voetbal en dan met name het randgebeuren is verder weggezakt. Het respect op de velden is ver te zoeken. Wekelijks worden voetballers, trainers en scheidsrechters beledigd, geïntimideerd, bedreigd, bespuwd, geschopt, geslagen en gemolesteerd. Clubs en instanties hebben diverse acties en campagnes georganiseerd. Enkele dagen, soms weken, gaat het goed… en dan slaat toch ergens weer de vlam in de pan!

Jammer! Er zijn oorzaken en redenen te over aan te geven, waardoor dit komt. Vaak zijn steeds dezelfde clubs bij incidenten betrokken. Helaas hebben ook niet alle clubs een beleid rondom de handhaving van normen, waarden en respect.

Af en toe denk ik nog wel eens terug aan mijn oude jeugdtrainer. Ik schat dat hij nu ergens in de 70 moet zijn. Een jaar of vijftien geleden zat ik in De Kuip bij een wedstrijd van het Nederlands Elftal. De KNVB had een aantal jubilarissen uitgenodigd en van al deze jubilarissen werden de namen genoemd in de volle Kuip. Plotseling hoorde ik de naam van mijn oude jeugdtrainer door de speakers galmen. Trots was ik! Trots dat deze man toen nog steeds op de voetbalvelden actief was. Eigenlijk ben ik wel benieuwd hoe deze man tegen de teloorgang van het voetbal aankijkt?

Voor mijzelf hou ik de groene mat voor gezien. In ieder geval niet meer als speler of als trainer. Na ruim 40 jaar heb ik er genoeg van!